Του Δρ. Γιώργου Μούντη* 

Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα συνέβαλε σημαντικά στη ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας και του τομέα των ακινήτων και αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο για τους επενδυτές αλλά και τους επαγγελματίες του κλάδου.

Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα ξεκίνησε το 2008 και στην εξέλιξη του χρόνου, μετά από τη συμβουλή τεχνοκρατών, έχει τροποποιηθεί τρεις φορές, με στόχο τη βελτίωση κάποιων αδυναμιών αλλά και την εισαγωγή ασφαλιστικών δικλίδων. Μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα από της έναρξη του προγράμματος, τόσο η Κυβέρνηση όσο και η Βουλή, το αναθεώρησαν και το αυστηροποίησαν σε μεγάλο βαθμό, βάζοντας τις αναγκαίες ασφαλιστικές δικλίδες όσον αφορά τα θέματα εποπτείας, ασφάλειας και δέουσας επιμέλειας. 

Τα τελευταία χρόνια, τόσο τα κριτήρια όσο και οι διαδικασίες και οι μηχανισμοί ελέγχου του προγράμματος εξελίχθηκαν σταδιακά, με αποκορύφωμα τις τελευταίες τροποποιήσεις του 2019, καθιστώντας το ένα από τα πιο αυστηρά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές ή μη χώρες, αφού πλέον υπάρχουν αυστηρές ασφαλιστικές δικλείδες αλλά και κριτήρια παραχώρησης διαβατηρίων. Όσον αφορά τα θέματα ελέγχου και εποπτείας, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει προχωρήσει σε συμφωνία συνεργασίας με τρεις διεθνώς αναγνωρισμένους οίκους, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τη διενέργεια ενδελεχών και λεπτομερών ελέγχων όλων των αιτήσεων, καθώς και με την εισαγωγή πολλών ασφαλιστικών δικλίδων όσον αφορά ζητήματα αξιοπιστίας του προγράμματος, ανάμεσά τους η αναγκαιότητα ο επενδυτής να κατέχει θεώρηση Σένγκεν, να επενδύει μέσω κυπριακών τραπεζών και να μην επενδύει μέσω μετρητών.

Η σημαντικότερη ίσως πρόνοια των κανονισμών για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα είναι η διασύνδεση των κανονισμών και κατ’ επέκταση του ίδιου του προγράμματος με τον νόμο για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, κάτι το οποίο θα βοηθά στη διεκπεραίωση και την εξέταση των αιτήσεων. Συγκεκριμένα, πλέον το πρόγραμμα διασυνδέεται ξεκάθαρα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, τον νόμο anti-money laundering (AML) regulations, που χρησιμοποιούν η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οπότε δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες για το ποιοι θεωρούνται πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα ή δεν έχουν λευκό ποινικό μητρώο. Οι συνεχείς βελτιώσεις στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα το καθιστούν ως αξιόπιστο και φερέγγυο και ένα από τα πιο αυστηρά προγράμματα σε σχέση με άλλες χώρες. 

Η διασφάλιση του θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Θα πρέπει να προστατευθεί και να συνεχίσει να υπάρχει ενισχυμένο και θωρακισμένο με ασφαλιστικές δικλίδες και αυστηρές διαδικασίες, για να συνεχίσει να είναι ελκυστικό προς τους σωστούς και σοβαρούς επενδυτές. Είναι αδιαπραγμάτευτο το γεγονός ότι οι έλεγχοι θα πρέπει να είναι αυστηροί και ενδελεχείς και να πραγματοποιούνται από ανεξέρτητη επιτροπή, η οποία θα απαρτίζεται από τεχνοκράτες διαφόρων ειδικοτήτων με συγκεκριμένο κωδικα δεοντολογίας.

Παλαιότερες, μεμονωμένες και ατυχείς περιπτώσεις δεν θα πρέπει να μηδενίσουν όλη την υπόλοιπη συνεισφορά του επενδυτικού προγράμματος και τη σημασία του στις προσπάθειες στήριξης της οικονομίας μας. Η Κύπρος έχει ανάγκη τη συνέχιση και τη σωστή εφαρμογή του προγράμματος, αφού οι σοβαρές ξένες επενδύσεις προσθέτουν αξία στην οικονομία, δημιουργώντας ευρύτερο αναπτυξιακό όφελος.

Έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι το πρόγραμμα αυτό συνέβαλε καταλυτικά και άμεσα στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην επιστροφή στην εργασία για δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας. Είναι γεγονός, χωρίς όμως να είναι κακό, ότι συγκεκριμένοι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης έχουν επωφεληθεί σημαντικά από το πρόγραμμα. Στην πράξη, μαζί με αυτούς έχει επωφεληθεί ένα οικοσύστημα που αποτελεί σημαντικό μέρος του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δικηγόρους, λογιστές, κτηματομεσίτες και επαγγελματίες του κλαδου ακινήτων, όπως πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, εκτιμητές, επιτηρητές κλπ. Παράλληλα έχουν αποπληρωθεί δεκάδες εκατομμύρια μη-εξυπηρετούμενα δάνεια. 

Πολύ σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι λόγω του ανταγωνισμού με αντίστοιχα προγράμματα άλλων χωρών αλλά και των πολλαπλών απαιτήσεων των επενδυτών έχουμε αναβαθμίσει το τελικό προϊόν. Κατασκευάζονται και είναι διαθέσιμες πλέον στην Κύπρο υπερπολυτελείς επαύλεις και διαμερίσματα, πλήρως εξοπλισμένα, με ακριβά υλικά αλλά και τεχνολογικά αναβαθμισμένα. 

Στα αρχικά στάδια εφαρμογής του επενδυτικού προγράμματος μπορεί να υπήρξαν κάποιες περιπτώσεις για τις οποίες οι πληροφορίες την περίοδο εξέτασης της αίτησης δεν ήταν διαθέσιμες. Παράλληλα, τα κριτήρια που υπήρχαν τότε δεν είχαν κάποιους συγκεκριμένους περιορισμούς. Αν με βάση τη σημερινή νομοθεσία αποδειχτεί ότι υπάρχουν παραβάσεις, θα πρέπει να αρθεί η υπηκοότητα, αλλά είναι κρίμα το πρόγραμμα να τυγχάνει μηδενιστικής κριτικής και αρνητικής προβολής. 

Η κινητήριος δύναμη της κτηματαγοράς δεν είναι το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων αλλά σίγουρα αποτελεί πόλο έλξης ξένων επενδυτών, πολλοί από τους οποίους δεν περιορίζονται στo κεφάλαιο που είναι απαραίτητο για την απόκτηση κυπριακού διαβατηρίου αλλά επενδύουν πολύ περισσότερα. Οι σοβαρές ξένες επενδύσεις προσθέτουν αξία στην οικονομία και δημιουγούν ευρύτερο αναπτυξιακό όφελος. 

Επιβάλλονται εποικοδομητικές προσεγγίσεις και αλλαγή νοοτροπίας. Η τάση που έχουμε ως Ελληνοκύπριοι να αυτοπυροβολούμαστε μόνο προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει, ιδιαίτερα σε δύσκολες συγκυρίες και καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε ως έθνος.

* Managing Partner, Delfi Partners & Company

ΥΓ. Ο Δρ. Μούντης εκφράζει προσωπικές του απόψεις και δεν συνδέονται με κάποιον οργανισμό ή επενδυτικό οίκο.